Egloga Iohannis de Virgilio de Cesena missa domino Musatto de
Padua
Tu modo Pyeriis vates redimite corimbis,
cui pugnat patrio pro carmine vitifer Eugan
strataque Dardanii non murmurat unda Timavi,
tale melos edit melitis tibia labris,
frontis inornate similem ne despice Musam.
Ludunt namque dee quas fistula monte Pachino
per silvas, Amarilli, tuas benacia duxit
fistula non post hac nostris inflata poetis
donec ea mecum certaret Tyturus olim
lydius, adriaco qui nunc in litore dormit
qua pineta sacras pretexunt saltibus umbras
quave Aries dulces exundat in equore limphas:
ludunt et tali recreant mea pectora cantu.
Sederat esculea pro tempore Dampnis in umbra
ardentem levians acthea Virgine solem,
qua de monte fluens rigat obvia pascua Sapis.
Et Melibeus ibi iam non etate petulcus
nec sibi nec capris, revocato Dampnide, anelus
immo tunc bene pransus enim ventremque repletus
ficubus is et lacte fabis quoque turgidus uvis
turgidus et buccis pretenderet orgia Bacci,
police rithmabat Venerem proiectus in herbis:
cuius ad ignotum stupuerunt buccera murmur
et circum querule ramis cecidere cicade.
Venerat huc Meris tum Dampnim amore videndi,
dimissis pausare domi sub matribus edis,
tum quia minciades ipso resonante cicutas
iam sibi velle prius cognoscere dixerat ille.
Ergo ubi ramorum pariter se subdidit umbre,
sedit et ut pariter quo Dampnis in aggere sedit.
Meri refert Dampnis, cum diggerat
omnia tempus,
dum ludunt hac ecce greges armentaque pausant
dumque tuis teneri lactantur ovilibus agni,
ascultare sat est Melibei carmen amantis:
inventumque novum et placidam mirabere vocem
quale melos Veneri decantat masculus amser.
Non per Pana cano si tu mea carmina
rides.
Heus ego riderem tua cantica mi Melibee?
Cantica digna deis Fauno satirisque Priapo.
Quin age namque placent, dic, Meris ut audiat illa
ne modo iam solum sese putet esse poetam.
Hunc ego, Dampni, scio iam carminis esse
magistrum:
quis michi quando aberas solatia fudit amoris?.
Sat magis ista tibi prenunctio, Meri,
placebunt.
Blesus ait Melibeus. Meris. Ad hoc: Quis
nesciat? ille,
et nova grata magis et tu ingeniosior es nunc.
Cur non ergo canas? Odere silentia Muse.
Pars est facta michi pars indiget altera torno:
ni gravet expectare simul cras omnia canto.
Da nunc id quod habes nec nos ait
affice Dampnis;
et tu, Meri, capax aperi modo pectoris amtrum
et nova memphiticis intexito cantica biblis.
Dic Melibee. Foras tunc sic degutturat ille.
Egle, grata michi plus quam pastoribus umbre
quam segetes ovibus quam prata virentia bobus
quam salices capris quam flumina piscibus alta,
lux anime, semper memor exto tui Melibei.
En tibi serta paro non omnibus orta puellis
sed producta tuis solum, mea cura, capillis.
Scilicet hiis manibus septum tibi fecimus orti:
hic regum flores, hic divum sevimus herbas.
Namque tibi studeo et pro te post omnia pono.
Iam neque pastores dirimunt me iudice lites
iamque bianorei non audio vatis avenas.
Pro te pecto comam, pro te michi tondeo barbam;
aspice depexos crines detonsaque menta,
aspice rugatum media sub fronte galerum,
aspice compositos urorum tergora soccos,
aspice num placeant que nunc tibi condita canto.
Miror si non dum merui tibi, stulta, placere.
Pendent arva michi, pendent vineta visursta.
Heu! magis uror ego ne te michi carpat Yollas
aut quia tam vagula es, nisi quis Melibeus ametur,
ursus ovem laniet, portet lupus ore capellam,
devastet fera seva bovem, fur se stabulo det.
Latrat inane Melas dum te conspexero dicam.
Fauces namque tue sunt lilia candida rubris
mista rosis. Morior nec tu morientia curas.
Tu michi seva secas precordia falce recurva,
tu vinclo laqueata tenes mea crura saligno,
tu michi tu querno transfigis pectora palo.
Ora tibi commedam, fac te modo prendere possim.
At cur non possum? Catulus venaticus assum,
tu quasi capreola es: lateas fugiasque licebit,
quid tibi nam superest? Latebris me perfida ludis,
omnis amatori latitantem sibilat aura.
Circum te insidias circum te retia tendam.
At levis es pedibus, capitur quoque damula cursu,
tu quoque si fugias tandem capiere petulca.
Pulcra quidem feci sed non modo pulcra recordor,
talia qui condo, qui nil sapio Melibeus.
Et simul hec dicens agitans caput ille manumque
credulus astabat humerisque in colla redactis
crispatisque genis risabat dentibus albis.
Quid tibi Dampnis ait, de carmine,
Meri, videtur?.
Numquam pulcra magis inclusit carmina cortex,
sive Paris sive Aonius descripsit Apollo.
Nec tu, Meri, quidem neque conderet Alphesibeus
pulcra magis Dampnis respondit, et O bene,
quando
venit ad os ultro quod prememinisse volebam.
Est an, Meri, refer, tibi cognitus Alphesibeus
dardanus euganeos demulcens carmine colles,
incintus celebres edera lauroque capillos?.
Dampni, sub emilios colles ubi Sarpina Rheno
pene coit viridi glaucos licet oblita crines
nympha procax, ibam vicis natalibus errans
cum Damone meo nitidam ut si forte iuvencam
saltibus excitam quoquam stabulasse daretur.
Ecce dehinc versus pregrandia culmina ville
turba peregrinis peditans pastoria birris
ibat, at in magnis preeuntibus Alfesibeus
ora manusque movens oculosque, ego cuncta notabam,
isto, Dampni, modo non quo tuus hic Melibeus.
Hunc tibi tunc solum semel aspexisse recordor.
Et quid ad Emiliam commoverat
Alfesibeum?.
O quem non moveat turbatio facta parenti?
Flebat anus frigee claris sata regibus olim,
cum canis ille ingens dotalia roderet eius
vastaret pecudes vastaret ovilia et ipsos
pastores ageret morsu crassante trifauci.
Ipsam quin etiam laceratis undique pannis
cum vetulam artasset trepidans se includere septis,
improbus ille tamen requiem potumque vetabat
circiter obrigens et apertis faucibus instans.
Eiulat illa tremens, et siccis amxia labris
erugosa suis pretendens ubera natis
rauca sonat: Misere clamans,
succurrite matri.
Hii secti nec eam neque se defendere possunt.
Alfesibeus ob hoc fandi doctissimus horum
venit et auxilium complorat arundine dulci,
carmine quo Manes pro coniuge flexerat Orpheus,
carmine quo querulum portavit ariona delphin.
An tibi quis primo monstraverat
Alfesibeum?.
Mira canam. Num dum quisquam michi dixerat:
Hic est,
nec sua tunc mestum prodebat laurea vatem.
Pana tibi testor Driadas pulcrasque Napeas
et, si mentirer, posset quoque dicere Damon:
vix bene cunctorum cum gestibus ora notaram
intima divino illuxit sapientia vultu.
Hic est, o Damon, en dardanus Alfesibeus.
Alfesibeus hic est, inquam simul indice tenso.
Et quibus appellas tunc vocibus
Alfesibeum?.
Pauperis hunc tigurii sub tecta vocare volebam
quando ibi castanee seu lac seu poma fuissent,
ast ea castaneis pomis et lacte carebant,
nam michi mercedem Bononia pacta tenebat
(sicut et hec faciet nisi tu michi, Dampni, favebis:
stupea non portabit hec, aspice, perula nodum!)
tundereque hospitibus tantum modo verba pudebat;
et mea nescio quo reboabat bucola fundo.
Preterii seve faciens convitia sorti.
Te tamen ille diu novit, scio dicere,
Meri.
Ha! quid ais? Quod me cognoscat et
Alfesibeus?.
Aio equidem, effusa sic, accipe, nominis
aura.
Qui scis? Fare, precor. Proprio michi
protulit ore.
Ipsemet utque tibi?. Sapis ut buceta
rigebam
et pecudes actas frigiis de pestibus olim
pastoresque ipsos Apono pecora egra lavantes.
Hic novus inspexi, quem post satis, Alfesibeum
sertatum: dederat peneia nata coronam,
aurea polito pendebat fistula collo,
florigeris vitula atque caper cui cornibus ibant.
Hunc ubi nosce datum est calamis et fronde poetam,
Meris inornati subierunt timpora mentem:
mox michi lingua arsit de te dare verbula
secum.
Et quid verbasti? Si sit tibi candida coniux
et tibi consimiles protendat ad oscula natos,
si tua non perdas extranea rura gubernans
quin te dum turbatur agris armenta sequantur,
nec pecus inde tuum furia incumbente sinatur
inter se certare loco vel amore vel herbis,
neu te decipiant maculosi vellera pardi,
nec sibi confidas quotiens vulpecula ridet,
nec male languentis labaris in amtra leonis,
et non irascantur apes tibi mella legenti,
da quaque quid de me responderit Alfesibeus.
Hoc igitur noto postquam te mente relegi,
illicet erupi sic: O formose poeta,
et nobis etiam quamvis incontus habetur
qui calamos inflare sapit quoque dicere versus,
fonte aganipeo perfusus labra quot annis.
Mopsus enim fuerat condam, modo nomine Meris
dicitur et magni vocalis verna Maronis.
Alfesibee virum... . Tunc ille, nec addere
Nostin?
dat michi mox, amabo; Merin bene sensimus,
inquit,
clarisona fama calamis et voce profundum
agnomen meruisse sui retinere magistri,
et dignum Aonie gereret qui frondis honorem.
Talia sic de te mecum verbavimus ille.
Dampni, ut preteriens si videris ipse Cithorum
quaque videre datum est fueris miratus eumdem,
mox tibi iam placiti quis laudet pascua montis,
tum magis atque magis folles tibi cordis hanelant
famosis te ferre iugis et cernere cuncta,
sic michi se assidue magis integrat Alphesibeus,
tum per visa michi tum per que dicta renarras,
unde michi dudum conceptus duplicat ardor
quem tandem explebo, sors invida ni vetet, eius
conspectu placido, placido quoque famine pasci.
At prius hinc illum potes excitare sonoris
iam calamis et forte gravi subducere sompno
quo silet invitus. Si cui cantaret haberet,
respondebit ovans. Tangatur carmine vates
nec tempus perdendo dato solatia nobis.
Quod michi, Dampni, iubes hoc ipse diu
cupiebam:
quid tamen auderem palpare canoribus illum
quo modulante fremunt simul omnia Dindima circum?
Auratis qui fronde virens quoque cantat avenis
quas illi moriens Licidas in pignus amoris
(dixit ut emilia sub rupe michi memor Alcon),
ipse quibus Licidas cantaverat Ysidis ignes
(Isidis: ibat enim flavis fugibundula tricis
non minus eluso quam sit zelata marito
per silvas totiens per pascua sola reperta,
qua simul heroes decertavere Britani,
Lanciloth et Lamiroth et nescio quis Palamedes),
dimisit, dicens: Quia Musis cerneris aptus,
hiis Musactus eris; edere tua timpora lambent.
Cum michi inexculto sit cannea fistula queve
egra diu ramis stetit insufflata salignis,
qua stridente magis graciles fugere capelle,
nonne silere pre est quam carmine ludat inepto?
Organico quid enim tetrisset anatula cigno?.
Invanum obscuras nobis tua carmina, Meri,
quando maroniades resonas interpres avenas
unde maronisono gaudes agnomine solus,
quando etiam calamis umbrosa valle resectis
carmine vulgatum laxabas Tytiron ipsum
qui modo flammineis occumbit Sarnius horis.
Tene putem frustra nostri mirentur agrestes?
Ne trepida, tremulis video te sistere labris,
nam bonus est ne quem derideat Alfesibeus.
Spe quadam suadendo reples mea pectora, Dampni,
dum modo non cupias, suasum, ridere canentem.
Ante ruet duras Zeffirus mitissimus ornos
Menalus et subversa trahet pecuaria secum,
ante elephas onagro sternetur bubalus yrco
in baratrumque cadet Iovis Yda vel Herculis Oeta,
quam sibi convivo subcumbat carmine Meris.
I bone, nec te, Meri, rogo sine tanta rogari.
Carminis auctor ego, pro iudice stat Melibeus.
En sedeo Melibeus ait, censere
paratus.
Quando tuis nequeo, mi Dampni, resistere iussis
Et superat parere tibi mea posse voluntas,
quod dabitur faciam quamquam michi rara facultas,
offitiumque neget sua tempora comeditandi
querere lenticulam genus et servare caprinum.
Fac Melibeus ait, quod versibus
implicer illis,
censoremque potes preponere rite poetis.
Quidni? Dampnis ait sub risu labra
retendens,
et: Sine te, Melibee, foret que fabula
nobis?,
addiderat complexus eum tergoque premebat.
Meris ad hec abiens meditandi talia letus
promptior ediderat que micteret Alphesibeo,
sed mora lata gravis; nam, Dampnide despiciente
cetera cum Musis volucri pro sorte superbo,
Pieris, indignum velut indignata canendi
carmen, agreste licet, dimictere noluit ante
delusum parili quam viderit arte dolosum.
Vidit et illius minus est compassa ruine
quo fraudatus erat brumali fenore Meris,
quam cum respexit de turre pyrenea lapsum
castalias ausum velle incestare sorores,
spe facili quoniam pluvia tellure pedantes
hospitii ficta pietate incluserat illas,
sed, ne claustra deas aut vis insana teneret,
culmine de summo celi per aperta volarunt.
Ille amens et eas, cohibendi tanta voluntas,
posse sequi sperans pariter se misit ab alto,
inplumis quasi pullus adhuc et viscere pleno,
maternum miratus iter, mox linquere nidum
ausus et ante diem vetitos agitare volatus.
Sentit humum sentit meritam presumptio penam.
Vidit, et: Hec inquit, mictamus ad
Alfesibeum.
Si caudam nigrescit ovis mea candida frontem
aut si balatum grave finiat, argue tempus:
tempus enim variat pecori cum vellere vocem
pastorumque heu me vires animosque loquelam.
Tu quoque letus eras quando hec tibi leta canebam,
nunc datur ut querula solemur arundine sortem.
Colonna con sottomenu di navigazione
