Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Petrarca, Francesco
Bucolicum carmen

XI. Galathea

Collocutrices: Niobe, Fusca et Fulgida

NIO. Duc, soror, ad tumulum gelidique ad saxa sepulcri.

FUS. Quid lacrimis alimenta petis, germana? Quid optas?

NIO. Est gemitus magni solamen grande doloris,
Afflictamque animam relevant suspiria, questus.
Enecat arctatus mentem dolor; optima mesti
Pectoris est medicina palam lugere. Fuisset
Idem animus semper! Nunquam hec precordia torpor
Verteret in silicem; nocuit tacuisse dolenti.
Mitto autem; cupidam modo duc ubi copia flendi.

FUS. Carpe iter hac qua nodosis innexa capistris
Colla boum, crebrasque canum sub limine parvo
Videris excubias gilvosque ad claustra molossos.
Ille locus tua damna tegit, iamque aspice contra:
Hic Galathea sita est, qua nil natura creavit
Pulcrius in terris, nisi nos amor usque fefellit.
Depone hic quodcunque premit; complectere bustum;
Oscula fer saxis; umbre dic verba silenti.

NIO. Heu nimis arcta domus, tanto domus atra decori!
Hec sedes, Galathea, tibi est? Quam fulgere cernens
Sol stupuit, fassusque parem fassusque subinde
Maiorem, attonitus serum se se abdidit undis.
Hec sedes, Galathea, tibi? Vos sidera celo
Statis? In occiduo ludis temone, Boete?
Iupiter, ore poli lustras convexa sereno?
Is gelidus cum falce senex, armatus Orion?
Luna, vices peragis solitas, volucerque deorum
Interpres, nomenque Venus positura vicissim?
Hic pallens, Galathea, iaces: iam terra cinisque,
Iam nichil; etherea nisi forsan spiritus arce
Vivit, et inde videt flentes tranquillus amicas.
Nil michi respondes, anime pars altera nostre,
Optima pars eadem? Dextras adhibete precanti,
Siqua fides mundo est, pietas seu prisca superstes.
Heu! Lapidem infestum qua nunc, soror, arte revolvam?
Irruam in amplexus, figam oscula; dulce cadaver
Hoc referam moribunda sinu, fotumque sacellis
Inferam et archanis divum penetralibus abdam.
Addam perpetuos celebret quos mundus honores;
Virgineos addam cetus, ritusque verendos
Et sua sacra dee; nec fax nec carmina deerunt,
Femineas longe lateque sonantia laudes.
Heu michi predurum lapidem, grave pondus inersque!
Deficio sub fasce, soror, nitensque fatisco.

FUS. Surge, soror, surge; sacrumque cadavere corpus
Commaculare cave. Placeant presentia; frustra
Preteritum expectes; tuta est oblivio amanti.
Nempe hesterna dies ulla nequit arte reverti;
Mors adimit curas, mors omnia vincla resolvit.
Iam satis est fletum, nostros mors fregit amores.

NIO. Fregissetque utinam nostros mors equa labores!
Speravi, prope nam steterat; miseramque fefellit.
Vivo, sed infelix, et luctus servor in omnes.

FUS. Parcius! En levo tristis tibi Fulgida calle
Advenit, et tacita castigat fronte querelas.

FUL. Quid, misere ceceque animi, mortalia fletis
Tam graviter? Quid fles, Niobe? Quin incipe vitam
Scire pati, quamcunque dedit sors dura dabitque.
Et me torquet amor, desiderioque meorum
Permoveor. Sed quid facias? Arma irrita calces
adversus stimulum; melior patientia pressis;
Multa sibi facit ipse animus leviora ferendo.
Quid gemitis? Moritura fuit Galathea; deinceps
Immortalis erit. Proprio tabescere damno
Non amor; alterius sortem lugere secundam
Invidia est. Quantum nobis decesserit omnes
Scimus, et ingrato quantum decesserit orbi;
Sed ferimus. Vos desinite, ac meliora tenentem
Suspicite, et celum terris optate relictis.

FUS. Fabula! Quis alis celum terrestria prendent?

FUL. Ethereis; sic terra suum, sic astra reposcunt.

FUS. Credulitas vulgata quidem; nos certa probamus.

FUL. Fusca, locis imis habitas; nos summa tenemus,
Et celi terreque situm speculamur ab alto.

NIO. Ambages veteres et inenodabile verum
Mittite, et integram venturis tradite litem.
Fulgida, quin potius (Musas nam noscis agrestes)
Dic titulum busto, relegat quem serior etas.

FUL. Hic liquit Galathea suum pulcherrima corpus;
Libera iamque polos et regia tecta Tonantis
Ipsa quidem superumque choros mensasque frequentat.
Mors roseos artus, mors candida colla genasque
Sidereosque oculos tetigit, vultusque serenos
Obscura demersit humo. Mortalia quisquam
Diligat, aut speret stabiles hic figere plantas?
Quid genus, aut probitas? Quid opes? Quid forma? Quid etas?
Quidve decens cultus? Quid gloria nominis ingens?
Omnia contigerant; manus abstulit omnia mortis.
Nuda, domum repetens, e carcere fugit amato.

NIO. Nuda quidem minime, quam gloria vestit, amictus
Clarior assidue longisque recentior annis.
Hanc quecunque sibi vultuque animoque per evum
Aut cantu aut sermone placens cupiensque placere,
Deferet ante oculos; hanc nos, dum spiritus iste
Artubus herebit miseris et vivere coget,
Hanc, vel apud Manes nebulosaque flumina Lethes,
Exemplarque pudicitie formamque decoris,
Corde sub hoc semper memori pietate feremus.
Tum nostro, Galathea, tuum de pectore nomen
Exibit, fugient propriis dum sedibus astra,
Mellis apes studium linquent, nidosque columbe,
Coniugium turtur, predam lupus, arbuta capre,
Custodita dolos mulier, mendacia servus.