Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Uguccione da Pisa
Derivationes

T 143

[1] TORREO -es -ui tostum, idest urere, assare, siccare, cremare vel vertere sive volvere, Theodulus (ecl. 1) 'Ethiopum terras iam fervida torruit estas'; unde torridus -a -um, velox vel tostus, et comparatur, unde torriditas. [2] Item a torreo hic torris -ris, lignum semiustum, tractum a foco et extinctum, idem et titio -nis, licet et sic dicatur etiam in igne dum ardet, et dicitur titio similiter a torreo, quasi torrio, [3] unde titionarius et hoc titionarium, locus ignis ubi titiones morantur vel instrumentum immittendi titiones in ignem; et titionor -aris, titiones preparare et eos in ignem mittere; et componitur attitionor, ad ignem titiones advicinare. [4] Item a torris hic torriculus diminutivum, et per compositionem extorris, exul cui interdictus est ignis patrie. [5] Item a torreo torresco inchoativum, quod accipitur improprie quandoque in passiva et absoluta significatione. [6] Et hic torrens -tis, fluvius vel aqua veniens cum impetu imbribus repentina, magnum habens incrementum, sed adveniente estate calore solis torrescit, idest arescit et desiccatur, unde et sic dictus est quia pluvia crescit, siccitate in estate torrescit, idest arescit; cui Greci ab yeme nomen dederunt, nos ab estate, illi a tempore quo crescit, nos a tempore quo siccatur. [7] Item a torreo tostus -a -um, assatus, perustus, siccatus, et comparatur; unde hec testa -te, quasi tosta, quia prius sit mollis, postea sit tosta, quia desiccatur dum coquitur, et dicitur testa olla vel etiam quicquid ex creta vel argillosa terra coquitur; [8] unde et quadam similitudine dicitur testa capitis, unde hec testula diminutivum, et hoc testu indeclinabile, idem quod testa, et hoc testacium, multe teste. [9] Et hec testudo -nis, quoddam animai, quia tegmine teste sit adoperta; et sunt IIII genera: terrestres, maritime, lutarie, idest in ceno et paludibus manentes, fluviales, que in dulci aqua vivunt; tradunt quidam tardius ire navigia testudinis pedem dextrum vehentia. [10] Unde testudo dicitur camera templi obliqua et curva, quia in modum testudinis veteres templorum tecta faciebant ideo ut celi ymaginem redderent, quod constat esse convexum; talis curvatura dicitur et lacunar, quod solebant facere antiqui sub tignis et super cameras et super alia loca propter predictam causam. [11] Et etiam testudo dicitur scutum quia in modum testudinis sit, et testudo scutorum connexio, curvatura in modum testudinis; unde testudineus -a -um, et hoc testudinetum, locus ubi testudines abundant. [12] Item a testa testarius -a -um, ad testas pertinens vel testas faciens. Torreo cum suis compositis, si qua habet, activa sunt et faciunt preteritum in -ui et supinum in tostum.