Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Uguccione da Pisa
Derivationes

S 176

[1] SISTO -is, caret preterito et supino, sed accipit mutuo a diversis secundum diversas eius signifìcationes. Nam sisto absolutum est et transitivum; quando est absolutum signifkat idem quod sto vel maneo: sisto, quasi cum prius irem modo sto, et secundum hoc accipit preteritum et supinum a sto, et sisto facit steti statum; [2] sisto quando est transitivum significat idem quod statuo, ut 'iste sistit menia', idest statuit; accipitur etiam pro firmare vel retinere vel stabilire, ut 'siste equum', unde Ovidius De fastis (1, 367) 'siste puer lacrimas, Protheus tua damna levabit'. Sistere etiam est presentare, unde illud (Vulg. Lue. 2, 22) 'ut sisterent eum domino', et secundum quod est transitivum accipit preteritum et supinum a statuo: sisto statui statutum. [3] Et a sisto hoc sistrum, idest tuba, dicitur sic ab inventrice; vel sistrum lingua egiptiaca dicitur tuba cum qua Ysis describitur, nam in eius sacrificiis ea utuntur. [4] Sisto componitur absisto -is, longe statuere vel longe stare et cessare, assisto -is, idest iuxta vel circum sistere ad servitium; unde hec assistrix -cis, que assistit, unde illud 'da michi, Domine, sedium tuarum assistricem sapientiam'. Et est producenda hec sillaba -striet non corripienda, sicut faciunt quidam ydiote; crederem tarnen quod littera ibi corrupta est et deberet esse talis 'astitricem', quod est femininum verbale ab asto -as. [5] Consisto -is, idest simul sistere, unde hoc consistorium, vestibulum, porticus, locus ad consistendum; circumsisto -is, desisto -is, deorsum a proposito sistere et cessare, exsisto -is, insisto -is, vacare, instare, invigilare, operam dare, persisto -is, perseverare. [6] Prosisto -is, idest prostare, idest pro pretio stare et meretricari; item prosisto -is, idest prostituere, idest pro pretio statuere ad meretricandum vel ad aliud, et in utraque significatione est verbum meretricale; obsisto -is, obstare, resisto -is, restare, reluctari, refragari; [7] subsisto -is, idest substare, vel subsistere idest sub se statuere et firmare; unde subsistentia dicitur forma quia sub se sistit fluxum materie. Sisto et eius composita secundum hanc signifìcationem sunt neutra et absoluta et carent preteritis et supinis, sed accipiunt mutuo a sto -as et eius compositis. Item sisto in aliis signifìcationibus et eius composita secundum illas activa sunt et carent preterito et supino, sed accipiunt mutuo a statuo -is et eius compositis.