Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Uguccione da Pisa
Derivationes

M 21

[1] MANUM grece, latine dicitur bonum; [2] unde hoc mane indeclinabile, vel mane adverbium temporis, et quid est melius mane quando de tenebris venitur ad lucem?; vel mane a mano -as, quia tunc dies manare incipit; [3] unde manico -as, idest festinare, mane ire; unde in Evangelio Luce (Vulg. Lue. 21, 38) 'et omnis populus manicabat ad eum'; [4] et hec matuta -e, idest aurora, vel dea que preest illi hore que est inter noctem et diem; unde matutinus -a -um, et hoc matutinum, tam pro ipso officio quam pro hora in qua canitur vel pulsatur; sed pluraliter hii matutini -orum, ipsa officia; unde matutinalis -le. [5] Item a manum hii manes -nium, dei infernales et anime infernales, et dicuntur per contrarium quia non sunt boni sed efferi et crudeles; vel manes a mano -as, quia late manant per auras. [6] Manes componitur hic Summanus -ni, idest Pluto, scilicet deus inferni; Martianus Capella 'Summanus dicitur Pluto quasi summus manium'. [7] Item a manum dicitur manna, indeclinabile et neutri generis, quidam cibus qualis de celo cecidit filiis Israel, et dicitur sic quia bonum erat: cuiuscumque enim rei saporem exigebat qui manna comedebat, talem habebat; [8] vel a manum dictum est manu, adverbium admirantis apud Grecos vel Hebreos, quasi quod signum est hoc?', 'quid est hoc?', et inde a manu, idest ab admiratione quam in mane habuerunt cum primum manna reppererunt, dictum est manna. [9] Cum enim in mane primo vidissent manna, admirantes ceperunt dicere 'manu', quasi 'quid est hoc? quam bonum, quam dulce est!', et inde manna. [10] Manum componitur cum in et dicitur hic et hec immanis -ne, quasi sine manum, idest sine bono, scilicet efferus, crudelis, immansuetus, terribilis; et comparatur -nior -simus; [11] unde immaniter -nius -me, adverbium, et hec immanitas -tis, idest crudelitas; et quia magna solent esse crudelia et effera et terribilia, ideo immanis invenitur pro magnus, grandis.