P 111
[1] PORTO -as -vi, unde hec porta -e, qua exportatur et importatur aliquid, et est proprie urbium et castrorum; et porta a portatione aratri dicitur, et secundum hoc proprie porta tantum est urbium, et est tractum a consuetudine antiquorum, sicut supra distinctum est; [2] unde portula et portella diminutiva [3] et hic portitor -ris, idest ianitor, et hic portensis pro eodem, [4] et hec porticus -cus, domus illa que preest foribus, et dicitur sic quia ibi transitus et non standum sit, quasi porta, vel porticus quasi aperticus quia sit aperta. [5] Item a porto -as hic portus -tus, statio navium tuta et continua, et dicitur sic a deportandis commerciis; quem locum a baiulandis mercibus baias vocabant antiqui; et est proprie portus locus ab accessu ventorum remotus, ubi naves yemant. [6] Unde portuosus -a -um, portubus plenus et abundans, et comparatur; unde portuose -ius -me adverbium et hec portuositas -tis, [7] et per compositionem importuosus -a -um, et similiter comparatur; unde hec importuositas -tis. [8] Item a portus hic Portunus -ni, quidam deus marinus qui portubus preest, scilicet Palemon, filius Iunonis et Athamantis; et etiam Neptunus sepe hoc nomine dicitur; Martianus (1, 4 p. 3, 7-8) 'idque etiam Diti propositum idque Portuno'; [9] et portunus -a -um, idest quietus quia portum habeat, et comparatur, unde hec portunitas -tis; [10] et per compositionem importunus -a -um, protervus, infestus, inquietus, quia non habeat portum, idest quietem, unde importuni quasi in naufragium cito feruntur, et comparatur; [11] unde hec importunitas, infestatio, inquietudo, et importuno -as, idest infestare, inquietare. [12] Item portus componitur hic angiportus -tus -tui et hoc angiportum -ti, idest angusta et stricta via vel angustus et strictus locus. [13] Et nota quod portus facit dativum et ablativum plurales in -ubus; tria enim nomina quarte declinationis faciunt illos casus in -ubus causa differentie, scilicet artubus, arcubus, partubus, et alia IIII similiter faciunt in -ubus sed nulla differentia cogente: portubus, tribubus, lacubus et fìcubus, quod non videtur regulare. [14] Item a porto -as hic portitor -ris pro portator et portito -as frequentativum, [15] et hic porticulus -li, baculus parvus ad portandum habilis; [16] et hic portusculus vel porticulus, idest malleolus in navi cum quo gubernator dat signum remigantibus in una vel in gemina percussione; Plautus in Asinaria 'ad loquendum et tacendum tute habes portusculum'; [17] et portemia -e, navis siriaci generis, lata et sine carina, a portando dieta, et utuntur hac in Pannonia. [18] Porto componitur cum ad et dicitur apporto -as, idest portare ad; [19] et cum ab et mutata b in s, et dicitur asporto -as, idest portare ab idest longe vel aliorsum, absentare, removere; [20] et inde hec sporta -e, quoddam genus vasis iunceum vel virgeum, unde Paulus 'et in sporta demissus sum per murum'; [21] unde hec sportula et sportella diminutiva; vel sporta dicitur a sparto frutice unde in quibusdam locis texitur; [22] et hic sportarius, qui facit sportas, et sportarius -a -um, ad sportam pertinens; [23] circumporto -as, comporto -as, simul portare vel sufferre, [24] deporto -as, deorsum vel de uno loco ad alium portare, [25] disporto -as, diversis modis vel in diversas partes portare; et ponuntur ista duo verba sepe pro vituperare; [26] exporto -as, extra portare, importo -as, intro vel valde vel contra portare, reporto -as, iterum vel retro portare, [27] supporto -as, subtus portare vel post vel latenter, vel sufferre, sustentare vel auxiliari, [28] transporto -as, ultra portare. Porto activum est cum omnibus suis compositis.
Colonna con sottomenu di navigazione
