P 73
[1] PETO -is -tivi -tum, idest querere, postulare, unde petitor, petitio, unde hec petitiuncula diminutivum. [2] Item a peto hic petitus -tus et peticus vel peticius -a -um, qui frequenter petit vel qui amat aliquid petere, et petilius -a -um, qui semper petit, [3] et hic petus -ti, guelcus, strabo aliquantulum, scilicet cuius oculi quadam velocitate cito volvuntur huc et illuc, et hec peta -e, guelca, aliquantulum straba, [4] et hic petulus, equus qui habet albos pedes, [5] et hic petaso -nis, idest perna porci, scilicet baconus; Martialis cocus 'et pultem dubiam cum petasone voras'; [6] et inde hic petasunculus diminutivum; Iuvenalis (7, 119) 'siccus petasunculus et vas'. [7] Item a peto hoc petasum vel hic petasus, quoddam calciamentum Mercurii ad volandum, unde et dicitur petasus quasi petens superiora, vel dicitur petasus a peto greco, quod est volare; Martianus 'petaso ac talaribus concitatus cepit preire Mercurius'. [8] Item a peto petulcus -a -um, importunus in petendo, unde et meretrices petulcas vocamus, et petulcus luxuriosus qui sepe petit coitum, quod proprie de animalibus irrationalibus dicitur, et dicitur petulcus quasi petens ulcus; [9] unde petulor -aris, importune petere, et proprie coitum, luxuriari, lascivie animum dare; [10] inde petulans, luxuriosus, lascivus, importune petens, plus petens, unde et procax dicitur, quia petulantia et procacitas vicina sibi quadam mentis iunguntur insania ut plus velint; petulans temeritate, lascivus ludo; et comparatur -or -mus, [11] unde petulanter -tius -sime et hec petulantia -e. [12] Item a peto hoc petoritum, quoddam genus currus; Oratius (epist. 2, 1, 192) 'esseda festinant pilenta petorita'; [13] et hoc petalum, idest forma marmorea ad instar tessere quadrata unde pavimenta tempiorum et domorum et palatiorum quondam sternebatur; Iosephus in Vili (Cassiod. Ios. antìq. 8 p. 224, 6 F.) 'stravit autem pavimentum templi petalis aureis'; [14] et petalum est lamina aurea in fronte vel pectore pontificis, que illud nostri Dei ineffabile tetragramaton IIII litteris hebrayce habebat scriptum. [15] Item peto componitur cum aura et dicitur hic petaurus, quidam ludus, quando homines a tapetibus mittuntur in auras, et dicitur petaurus quasi petens auras; [16] vel petaurus dicitur petens taurus: in Affrica sunt quidam tauri ita edocti quod cum cornibus emittunt hominem in auram et illesum inter cornua recipiunt, et dicuntur petauri quasi petentes tauri; vel petaurus componitur a peto greco, quod est volare, et aura, quia cum homo in tali ludo ita emittitur videtur per auram volare; Iuvenalis (14, 265) 'an magis oblectant animum iactata petauro'. [17] Itemapeto componitur hic et hec veneripeta -e, idest luxuriosus, quasi venerem petens, et hic et hec heredipeta -e, qui petit hereditatem alicuius. [18] Item peto componitur appeto -is, idest desiderare vel requirere vel acquirere, unde hic appetitus -tus et appetibilis -le, appetibiliter; [19] competo -is, idest simul petere, convenire, congruere, unde hoc compitum -ti, collectio plurium, scilicet locus ubi plures vie se petunt et conveniunt, sicut est bivium, trivium et quadruvium, vel componitur a cum et pital, quod est via; [20] unde hic et hec compitalis -le. [21] Item a competo pro convenire competens nomen, idest conveniens, et comparatur, unde competenter -tius -me adverbium et hec competentia -e, [22] et componitur incompetens, inconveniens, et similiter comparatur, unde hec incompetentia -e, idest inconvenientia; [23) impeto -is, invadere, irruere contra, aggredì, unde hic impes -tis et hic impetus -tus in eodem sensu, [24] unde impetuosus -a -um, furibundus, cum impetu omnia faciens, et comparatur, unde impetuose -ius -me adverbium et hec impetuositas -tis. [25] Item ab impeto hec impetigo -nis, idest sicca scabies prominens cum asperitate et rotunditate forme, unde impetiginosus -a -um, scabiosus, et comparatur, unde hec impetiginositas, scabiositas; [26] oppeto -is, idest contra petere, et tunc componitur ab ob et peto -is, vel oppeto idest ore terram petere et mordere, et ponitur pro mori et tunc componitur ab os oris et peto, sed hoc supra diligenter distinctum est; [27] prepeto -is, pre aliis petere, unde hic et hec prepes -tis: prepetes dicuntur quedam aves. [28] Quedam enim aves dicuntur oscines, que ore et cantu augurium faciunt, ut corvus, cornix et picus; [29] quedam dicuntur alites, que volatu futura ostendere videntur, ut aquila, accipiter, que si adverse sunt inhibe dicuntur quod inhibeant, idest vetent, si prospere prepetes; unde Martianus (1, 10 p. 6, 6-9) 'per aerios etiam tractus quibus formare solitus et volucrum diversos meatus et oscinum linguas et prepetis omina penne frustra in cassumque disquiritur'; [30] et prepetes dicuntur quia pre aliis petuntur ad auguria, vel prepetes quia omnes aves pre, idest priora, petunt volantes, et secundum hoc quelibet avis potest dici prepes. [31] Item prepes dicitur velox, quia petit anteriora, sed proprie prepes id dicitur quod pre pedibus habet aliam velocitatem, ut avis que pre pedibus habet velocitatem alarum, et tunc componitur a pre et pes -dis. [32] Repeto -is, recolere vel iterum vel retro petere vel iterare, unde repetendus -a -um, et secundum antiquos repetundus -a -um, [33] unde repetunde -arum dicuntur pecunie repetite. Siquidem mos erat Rome quod qui deposuisset pecuniam alicui nec posset rehabere veniebat ad pretorem, pretor vero mittebat ad debitorem et constituens terminum quendam precipiebat ut infra terminum illum pecuniam profìteretur et redderet, et tunc poterat dici petunde -arum; [34] si vero in termino debitor non profìteretur, iterum depositor veniens ad pretorem pecuniam repetebat, et tunc dicebantur repetunde: tunc vero debitor damnante pretore reus erat repetundarum; unde Sallustius (Catil. 18, 3). [35] Item consuetudo erat antiquitus Rome quod legatus rei publice acciperet pro se et pro suis victualia de communi ubicumque esset, sed non ultra quam deberet; [36] finito postea termino illius, cum alius legatus eadem deberet fungi legatione, secum ducebat legatum preteriti anni et licebat cuilibet infra XL dies querimoniam de eo facete quod pecuniam ultra quam deberet accepisset et pecuniam repetere superflue acceptam, et talis pecunia sic repetita dicebatur repetunde -arum, et tunc, si ille non posset se excusare et expurgare, reus erat repetundarum et cogebatur eas reddere. [37] Suppeto -is, subministrare vel superabundare; Oratius (epist. 1, 12,4) 'pauper enim non est cui rerum suppetit usus'. Peto et eius composita activa sunt, [38] preter suppeto pro superabundare et competo pro convenire, que sunt neutra et secundum hoc faciunt ex se ista impersonalia, scilicet competit et suppetit. Item omnia corripiunt hanc sillabarti peet omnia habent preteritum et supinum ad modum quarte coniugationis.
Colonna con sottomenu di navigazione
