G 46
[1] GERO -is gessi gestum, idest facere vel ferre vel administrare, et inde gerendus -a -um, et, secundum antiquos, gerundus -a -um pro gerendus, [2] unde gerundivus -a -um et per sincopam gerundius -a -um. Gerundia vel gerundiva dicuntur quedam nomina, quia gerunt omnimodam significationem suorum verborum, et insuper, si veniant a verbis activis vel communibus, utramque gerunt significationem, scilicet activam et passivam. [3] Item a gero gestus -tus -tui, idest actus vel corporis agitatio, unde gestio -is -stivi, idest cupere, et gestire idest gestus facere, scilicet diversis agitati modis: gaudere, luxuriari, lascivire, diffluere; sed gestire proprie malorum est, gaudere bonorum. [4] Item a gestus dicitur gesticulor -aris, et in neutro genere gesticulo -as, idem quod gestio, et hinc verbalia. [5] Et a gestus gestuosus -a -um, idest flexibilis et diversis agitabilis modis, unde gestuose -sius -me adverbium, idest agiliter, flexibiliter, et hec gestuositas -tis. [6]Item a gero -is hoc gestorium, idest ferculum, et gesto -as frequentativum, unde verbalia, et hoc gestamen -nis et hoc gestatorium -rii, illud in quo aliquid portatur ut feretrum, et gestito -as, aliud frequentativum, unde Plautus in Aularia 'ego sum illius mater hec me gestitavit'. [7]Item a gero hec gesa -e, genus armorum quod gallice dicitur gisarnia, vel cesa -e a cedendo, et sunt gese vel cese Gallonarti, pila Romanorum, sarisse Macedonum. [8] Et hec gera, idest nuga, ineptia: et gera est piscis insipidus et nullius saporis. [9] In plurali vero adhuc aliud significat: nam gere -arum dicuntur sepes ferree circa altaria et choros, unde geratus -a -um, geris circumdatus et septus. [10] Item a gera hic gero -nis, idest nugator, ineptus vel insipiens, stultus, indiscretus, insipidus ad modum illius piscis, vel garrulus, et tunc dicitur gerro quasi garro a garrio, unde Terentius in tertia comedia (Haut. 1034-35) 'gerro iners fraus elluo ganeo'. [11] Et inde gerroneus -a -um et gerronaceus -a -um, ad gerrones pertinens, unde Plautus 'quingentos reperi coquos cum senis manibus genere geronaceo'; [12] et per compositionem congero -onis, gero simul cum alio; vel congerones dicuntur qui aliena ad se congregant. [13] Item a gero gerulus -a -um, qui gerit, scilicet baiulus, portator, somarius, iumentum, quod componitur nugigerulus -a -um, qui gerit nugas, et salutigerulus -a -um, qui gerit salutes, unde Plautus 'equum est huic dare ancillas, mulas, muliones salutigerulos pravos'. [14] Hinc etiam plura nomina dicuntur per compositionem, scilicet armiger, scutiger, claviger et similiter de quibusdam aliis. Et nota quod predieta nomina omnia inveniuntur posita substantive in quolibet genere. [15] Item a gero hec gersa, idest biacca, unde gerso -as et ingerso -as, idest infuscare faciem vel aliud gersa. Item a gero hec gestio -nis, unde gestiuncula -le, parva gestio vel res aliqua minuta. Et differt gerere a ferre, quia gerimus nostra velut naturalia aliqua que natura in nobis sunt, sed ferimus imposita nobis. [16] Gero componitur aggero -is, idest adunare, accumulare, unde aggestus -tus -tui, idest cumulus, adunatio; et aggestim, accumulatim, adunatim; [17] et hic agger -is, idest cumulus terre sursum elevate, et etiam cuiuslibet rei coacervantia potest dici agger, unde agger dicitur media strate eminentia, coacervatis lapidibus strafa, ab aggere, idest a coacervatione lapidum dieta, quam istorici viam militarem vel stratam dicunt; [18] et hinc aggerosus -a -um, idest cumulosus, et aggero -as, idest accumulare, augmentare, et componitur exaggero -as, idest valde aggerare, et inde exaggeratim, idest valde cumulatim, auctim. [19] Item gero componitur congero -is, congregare, accumulare, simul gerere, unde congestus -tus -tui et congestim adverbium, idest cumulatim, congregatim, [20] et hec congeries -ei, idest cumulus, et hic conger vel congrus -gri, pro quodam pisce qui est similis anguille, sed grandis, et moratur in cavernis petrarum sub aqua; et congesto -as frequentativum; [21] digero -ris, idest explicare vel ordinare vel ordine describere vel in numerum ordinare vel exponere vel dividere ordinatim, vel evacuare, ebrietatem deponete, quod vulgariter dicitur smaltire, quod fit cum cibaria et potus in stomacho dividuntur, et quedam pars purior transmittitur ad membra ad alimenta vite, quedam vero grossior mittitur ad secessum, unde in libro Regum dicitur 'digere paululum vinum quo mades'; [22] unde digestus -a -um; et componitur indigestus, et digestim adverbium, idest ordinatim, unde Prudentius in libro Ymnorum 'dum tota michi digestim Christi suppellex scribitur'; [23] et hec digestio -nis, et componitur indigestio, et hic digestus -tus -tui, idest digestio, unde Macrobius De Saturnalibus quero an simplex cibus an multiplex digestu sit facilior'; [24] et hec digeries -ei, idest digestio, eva-cuano, unde idem Macrobius De Saturnalibus 'nec mirum si digeries morsum reprehensionis evasit', [25] et componitur indigeries, idest indigestio; hic et hec digestibilis et hoc -le, quod facile digeri potest, et componitur indigestibilis -le, idest non digestibilis, [26] et hoc Digestum -ti, quidam liber legalis sic dictus propter legalia precepta ibi excellenter digesta. [27] Unde hic et hec digestalis -le, quod pertinet ad Digestum, et hic et hec digestita -te, qui docet digesta vel qui docetur. [28] Item componitur egero -is, idest digerere, foras emittere, et proprie malam substantiam ventris per secessum, et hinc translative dicitur pro evacuare, unde Statius (Theb. 1, 37) 'egestas alternis mortibus urbes', idest evacuatas; [29] ingero -is, immittere, inferre; regero -is, idest iterum gerere vel destruere gestum vel reportare; [30] suggero-is, submittere, sustinere vel subministrare vel indicare, dicere, suadere, quasi latenter aliquid alicui consulere, et proprie causa decipiendi et ei incommodandi, [31] unde suggestio -nis, diabolica persuasio et consultio, et hic suggestus -tus -tui, idest suggestio, et suggestus, idest tribunal, sedes principis, sic dieta quia ibi multa replicatio vestium, palliorum, tapetorum sub principe geritur, idest ponitur, vel quia, dum princeps ibi sedet, multa ei in aurem suggeruntur, unde Martianus Capella 'latorium sunt conspicati edito considentem arduoque suggestu'. [32] Item a suggero suggillo -as, idest suggerere; et suggillare, idest suffocare, strangulare vel manum gule dare et eam stringere, et dicitur tunc quasi subgulare, idest sub gulam capere. Gero et eius composita omnia sunt activa et corripiunt hanc sillabam ge-, et faciunt preteritum in gessi et supinum in gestum.
Colonna con sottomenu di navigazione
