Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Uguccione da Pisa
Derivationes

F 41

[1] FINDO -dis fidi fìssum, idest scindere, unde verbalia, et hec fissura -e; [2] hec fiscina -e, idest vas vel corbolus ex iunco vel ex vimine factus in quo fit caseus, unde illud (Copa 17) 'sunt et caseoli quos vincea fiscina siccat'; et inde hec fiscinula -e et hec fiscella -e diminutiva, et hic fiscellus -li, idest mollis casei appetitor. [3] Item a findo hec fimbria -e, extremitas vestis: superstitiosi magistri in fimbriis que in quatuor angulis palliorum pendebant acutissimas spinas ligabant ut earum aculeis pungerentur et ex hac commotione retraherentur ad officia dei; unde fimbriatus -a -um, fimbriis ornatus; et fimbrio -as, fimbriis aptare. [4] Item a fìndo hec fìdis -dis, idest corda cithare, unde hec fidicula diminutivum; unde hec fidicula dicitur quoddam genus tormentorum, scilicet parva cordula unde ligabantur manus martirum, unde Prudentius in Ymnis (perist. 10, 481) 'ignes et fidicule seviant'; [5] et componitur hic fidicen -nis, qui cum corda canit, unde hec fidicina, citharistria que cum fide cantat. [6] Item a findo hic fiber -i, quoddam animai quod, cum venatores eum secuuntur, se castrat et mentulam sibi findit, unde et alio nomine dicitur castor quia ipse se castret; [7] et hinc fibrinus -a -um, et hoc fibrinum -ni, lana illius animalis, unde hec fibrina dicitur vestis que tramam de fibri lana habet. [8] Item a fìndo fessus -a -um, quasi fìssus, idest divisus a sanitate nec iam integer salute, et est generale, ad omnia enim refertur; dicimus enim fessus animo, fessus corpore, quod magis est proprium, et fessus rerum ad casum venientium, quasi inops copiarum, et secundum hoc est nomen; secundum vero quod est participium dicitur a fatiscor -ris sicut postea dicetur. [9] Item a findo fustis, quasi fìssus stans, sed de hoc iam sermo precessit; et hic et hec fissilis et hoc -le, quod facile fìndi vel frangi potest, unde Plautus 'non deceret te fìssile caput habere'; [10] et fidus -a -um idest fìssus, sed non est in usu, et componitur bifidus -a -um, trifidus -a -um, quadrifidus -a -um, multifidus -a -um, quod est fissum in duas vel tres vel quattuor vel multas partes. [11] Findo componitur affìndo -is, idest valde vel iuxta findere; confindo -dis -fidi -fìssum, idest valde, simul findere; diffindo -dis -fissum, idest diversis modis vel in diversas partes findere; infindo -dis -fidi -fissum, usque intro findere vel fìndendo immittere; [12] perfindo -is perfidi, idest valde vel perfecte findere; profindo -is quasi procul findere vel fìndendo separare; prefindo -is, idest ante findere; refìndo -is -fidi, idest iterum fìndere; suffindo -dis -fidi, idest latenter vel parum vel subtus vel post findere; transfindo -is -fidi, idest ultra findere. [13] Findo et composita ab eo omnia sunt activa et faciunt preteritum in fidi et supinum in fìssum et omnia corripiunt hanc sillabam fi in preterito, ut diffidi, confidi, perfidi; [14] est enim regula: omne preteritimi bisillabum in quo interposita est consonans producit penultimam ut iuvi, cavi, fodi, exceptis bibi, fidi, scidi, dedi, steti, tuli que penultimam corripiunt.