Tasti di scelta rapida del sito: Menu principale | Corpo della pagina | Vai alla colonna di sinistra

Colonna con sottomenu di navigazione


immagine Dante

Contenuto della pagina


-
Menu di navigazione

Uguccione da Pisa
Derivationes

O 18

[1] OLEO -es -vi vel -lui, -letum vel -litum, idest fetere; unde olidus -a -um, fetidus, et comparatur -dior -simus,-unde olide -ius -me adverbium, et hec oliditas -tis. [2] Item ab oleo hoc oletum, idest fetor vel locus ubi frequenter mingitur, qui graviter fetet, et ponitur pro qualibet re fetida, sicut in Persio pro grandi et turpi vitio vel peccato 'ibi veto quisquam faxit oletum'. [3] Invenitur etiam oletus -a -um, idest fetidus, et componitur exoletus -a -um, idest valde fetidus; Prudentius in libro Ymnorum 'Ganimedem exoletum qui tyranno protulit'. Dicitur etiam exoletus excretus vel nutritus, sicut postea dicetur. [4] Item ab oleo hic olor -ris, idest fetor, et hic et hec et hoc olax -cis, idest olidus, qui assidue olet: Martianus Capella 'acerram illam olacem aromatis refundite'; et comparatur -or -mus; unde olaciter -cius -sime adverbium, et hec olacitas -tis. [5] Item ab oleo hec olla -e, quia diu servet odorem immissum; vel olla dicitur a bulbo, quasi bolla, quia bulliat in ea aqua igne supposito. [6] Unde hec ollula diminutivum, et hic ollarius, qui facit ollas; et componitur ollifer -a -um, qui fert ollas. [7] Item ab oleo hoc ulcus -ceris, quasi olcus, quia oleat. Vulnus ad animum refertur, ulcus vero ad corporis iniuriam; item vulnus corporis recens plaga, ulcus inveteratum vulnus; [8] item vulnus quod ferro vel lapide vel fuste fìt quasi vi, ulcus quod per se nascitur in cute, scilicet putredo ipsa quia oleat. [9] Unde ulcerosus -a -um, ulceribus plenus, et comparatur, unde ulcerose -ius -me adverbium, et hec ulcerositas -tis. [10] Item ab ulcus ulcero -as, vulnerare, ulcus facere, ulceribus implere; et componitur deulcero -as, valde vel deorsum ulcerare vel ulcera auferre, exulcero -as in eodem sensu, et est activum cum suis compositis. [11] Componitur oleo cum ad et dicitur adoleo -es -vi vel -lui, adoletum vel adolitum, pro quo utimur adultum, idest cremare, comburere, incendere; unde Ovidius in primo Metamorphoseos; et adolere, idest crescere; unde adultus -a -um, crematus vel excretus. [12] Et hinc adolesco -is inchoativum, a quo adolescens -tis nomen, et est communis generis, et comparatur -or -mus; [13] unde adolescenter -tius -me adverbium, et hec adolescentia -e et adolescentulus -a -um et hic adolescentulus et hec adolescentula -e; [14] et est adolescentia a XIIII anno usque ad XXVIII, et dicitur adolescentia quasi ad gignendum apta et adulta. [15] Aboleo -es -levi vel -lui, aboletum vel -litum, idest delere. [16] Exoleo -es -levi vel -lui, exoletum vel -litum, idest excrescere, unde exoletus -a -um, idest excretus, adultus: Plautus in Medico 'domi reliqui virginem exoletam'. [17] Inoleo -es -evi vel -lui, inoletum vel -litum, idest insuescere, unde inolitus -a -um, insuetus, innatus, ut 'inolita bonitate', idest insueta et innata; et inolere, idest crescere. Peroleo -es -evi, idest valde olere. [18] Item componitur cum ob et s interposita dicitur obsoleo -es -levi vel -lui, obsoletum vel -litum, idest dissuescere, ab usu recedere, vilescere, propter fetorem deseri, [19] ut 'iste locus obsoleti idest ab usu recedit, vilet, propter fetorem deseritur: Cicero 'obsoleverunt carte', et alibi 'obsolevit oratio'; unde obsoletus -a -um, propter fetorem desertus. [20] Item componitur cum re et interposita d dicitur redoleo -es -evi vel -lui, -letum vel -litum, bonum odorem emittere: redolere tantum de bono odore, olere tantum de malo. [21] Item redolere accipitur transitive quadam translatione, ut 'hec dictio redolet significationem illius', quasi habet vel retinet, quasi quodam odore representat. [22] Suboleo -es -evi vel -lui, -letum vel -litum, idest succrescere, unde hec soboles, progenies, scilicet filius vel filia, quasi suboles quia suboleat, idest succrescat. [23] Oleo facit preterìtum in -levi et -lui et supinum in -letum vel -litum; similiter et omnia composita ab eo, quamvis quedam frequentius faciant in -levi quam in -lui. [24] Item oleo neutrum est et composita ab eo, preter adoleo pro cremare et aboleo, que sunt activa. [25] Item olere componitur cum facio et fio et dicitur olefacio -is, idest facio olere, olefio -is, idest fetere vel incipere fetere; [26] et sincopatur et dicitur olfacio -is, idest olefacio; vel olfacio, idest odorare, unde olfactus -tus, idest odoratus, et hoc olfactorium, unde olfactoriolum diminutivum, vas unguentarium muliebre in quo odoramenta gestantur.